Lịch sử bóng đá TBN được chia thành hai giai đoạn, trước và sau khoảnh khắc Iker Casillas giương cao chiếc cúp vô địch EURO năm 2008. Trước đó, TBN chỉ được xem như nền bóng đá đen đủi, khổ hạnh điển hình. Nhưng chỉ trong vòng 4 năm, TBN đã tự thay đổi số phận để vươn mình lọt vào nhóm những nền bóng đá lớn nhất, thành công nhất thế giới túc cầu, với 3 chức vô địch lớn liên tiếp.

Người ta có cảm giác hành trình chinh phục bóng đá những năm qua của TBN thật dễ dàng. Nhưng đó là một sứ mệnh đầy gian truân và mong manh. Cuộc cách mạng đó từng nhiều lần đứng trên lằn ranh thành công và thất bại. 

Ngày 1/2/2014, cả nước TBN thương khóc vì sự ra đi của Luis Aragones. Họ đau xót không chỉ vì mất một HLV tài năng, mà còn là một biểu tượng sự trỗi dậy của bóng đá xứ đấu bò. “Nhà hiền triết xứ Hortaleza” là người khai sáng đưa bóng đá TBN thoát ra khỏi sự nghiệt ngã của số phận.

Luis Aragones từng có một sự lựa chọn quyết định tới số phận của TBN, sau khi đội bóng khởi đầu chật vật tại vòng loại EURO 2008. Đó là việc loại công thần Raul Gonzalez. Đây không chỉ là quyết định gạt bỏ một tượng đài, mà còn là quyết định để TBN dứt bỏ những cái cũ kỹ, để mạnh dạn bước sang một kỷ nguyên mới. “Đó là một cú sốc lớn với đất nước TBN. Chúng tôi không nói chuyện về bóng đá nữa, mà chỉ về Raul”, hậu vệ Joan Capdevila nhớ lại. 

Sức ép dành cho Aragones sau đó càng lớn hơn, do TBN vẫn thi đấu kém cỏi sau khi loại Raul. “Chúng tôi đã đứng trước bờ vực lỡ hẹn VCK EURO 2008 trước trận làm khách tại Đan Mạch. Nhưng thật may mắn, chúng tôi đã thắng 3-1”. Chiến thắng đó không chỉ giúp TBN hồi sinh cơ hội vượt qua vòng loại, mà còn giải thoát cho Aragones trở thành tội đồ dân tộc, cứu vớt cả số phận bóng đá TBN. Nếu La Roja gục ngã tại Aarhus khi đó, chẳng hiểu bóng đá TBN có thể thoát khỏi bóng đêm đen tối hay không!

Sau khi TBN lên ngôi EURO 2008, HLV Vicente del Bosque lên tiếp quản La Roja. Những hoài nghi lại dành cho Ngài râu kẽm, như với Aragones trước kia. Người TBN luôn hoài nghi, vì họ đã chịu quá nhiều thất vọng, thất bại trong quá khứ. Trận thua Thụy Sỹ ở ngày ra quân tại World Cup 2010 càng khiến mối nghi ngờ vào Del Bosque và cả thứ bóng đá tiqui-taca lớn hơn. 

“Có một sự im lặng đáng sợ trong đội tuyển sau thất bại đó. Chúng tôi gần như không nói chuyện với nhau. Chúng tôi xem đi xem lại băng ghi hình trận đấu”, David Villa sau này cho biết. Nhưng HLV Del Bosque vẫn tin vào tiqui-taca, tin vào cầu thủ của mình và đặc biệt vào con đường mà Luis Aragones đã chọn. 

Để rồi, La Roja đã làm nên điều kỳ diệu tại Nam Phi, rồi lại ở EURO 2012, qua đó thiết lập một kỷ nguyên thành công nhất lịch bóng đá nhân loại. Như đã biết, TBN là đội tuyển duy nhất vô địch 3 giải lớn liên tiếp từ trước tới nay.

TBN bước vào World Cup 2014 khi nhiều trụ cột đã luống tuổi và sa sút. Tuy nhiên, những Xavi, Iniesta, Torres, Villa... vẫn đủ sức tiếp tục giúp La Roja vươn tới đỉnh cao thêm một lần nữa. Ngay cả khi họ không lên ngôi ở Brazil này, thì người TBN cũng chẳng phải lo lắng. Chuỗi thành công vang dội gần đây giúp TBN đã và đang ươm được một thế hệ kế cận đầy tài năng và đông đảo, như Moreno, Martinez, Carvajal, Isco, Thiago, Koke, Jese, Deulofeu... Đặc biệt, họ không còn mang thân phận của kẻ thất bại như trước. Thành công vẫn sẽ còn chờ đợi La Roja trong tương lai!

Vua bóng đá Pele: “Xavi vẫn rất quan trọng với nhà ĐKVĐ. Dù phong độ có phần sa sút, nhưng cậu ấy vẫn vô cùng xuất sắc, vẫn là sự khác biệt lớn của TBN so với các đối thủ khác. Sẽ là sai lầm nếu La Roja không trọng dụng Xavi ở World Cup này. Tôi cho rằng, HLV Del Bosque cũng nghĩ như vậy”.

Cựu tiền đạo Van Nistelrooy: “TBN vẫn là một đối thủ rất mạnh tại World Cup 2014. Họ sẽ còn đáng sợ hơn khi có sự phục vụ của Diego Costa. Đây là mẫu tiền đạo rất đa năng. Cậu ấy có thể ghi bàn bất cứ lúc nào. Rất có thể, Costa sẽ là chìa khóa giúp La Roja thành công tại Brazil”.

Cựu HLV Cesar Luis Menotti: “Khi nhìn vào TBN, tôi luôn thấy một sức mạnh đáng sợ. Họ có thể mệt mỏi, thiếu quyết tâm sau khi đã giành quá nhiều thành công. Nhưng chỉ cần thi đấu với 80% khả năng, TBN cũng đã quá mạnh. Họ vẫn là một trong những đối bóng có nhiều cơ hội vô địch nhất”.

Cựu danh thủ Marcos Senna: “TBN vẫn đang sở hữu đội hình đồng đều và chất lượng nhất tại World Cup 2014. Kinh nghiệm và sự tự tin cũng sẽ khiến TBN rất khó đánh bại. Cần biết, hầu hết các cầu thủ TBN đã thi đấu với nhau nhiều năm qua. Đây là sự khác biệt lớn giữa TBN và các ƯCV còn lại”.