3 tuần lễ qua đã chứng kiến nhiều trận đấu cống hiến với lối chơi tấn công tốc độ và đầy phấn khích, như mong mỏi của các nhà điều hành bóng đá. Dù đã có một số bất ngờ ở vòng bảng, vòng tứ kết vẫn là cuộc đối đầu giữa những đại gia đích thực, khi 4 đội Châu Mỹ và 4 đội châu Âu tranh tài cho 4 suất vào bán kết, tất cả đều là những đội đầu bảng.

7 kỳ World Cup tổ chức ở châu Mỹ cho tới nay chưa chứng kiến một nhà vô địch nào từ châu Âu, trong khi Brazil là nước châu Mỹ duy nhất từng đăng quang ở lục địa cũ, khi họ giành chiến thắng 5-2 trước chủ nhà Thụy Điển 56 năm về trước.

Vì thế, Hà Lan của HLV Louis van Gaal, Pháp của Didier Deschamps, Đức của Joachim Loew và Bỉ của Marc Wilmots đều có cơ hội đi vào lịch sử nếu đăng quang tại Brazil. Với những người như HLV Luiz Felipe Scolari, giành chức vô địch World Cup thứ 2 cùng Brazil, hay với Alejandro Sabella của Argentina, danh hiệu sẽ càng có ý nghĩa lớn.

Cho tới vòng tứ kết, các đội châu Âu thường chiếm ưu thế. Khi Argentina, Brazil, Paraguay và Uruguay vào tới tứ kết ở Nam Phi 4 năm trước, đó là lần đầu tiên các đội châu Mỹ tỏ ra mạnh mẽ như thế kể từ World Cup Mexico 1970. Các đội châu Mỹ từng trải qua những kỳ giải đen tối các năm 1990 và 1994 khi chỉ có một đại diện ở vòng tứ kết, dù Brazil đi tới chiến thắng ở Mỹ sau khi đánh bại Italia trên chấm luân lưu. Đó là một thời kỳ mà Diego Maradona vĩ đại đang ở bên kia sườn dốc trong màu áo Argentina, dù họ cũng vào chung kết và thua Tây Đức ở Italia 1990.

Châu Mỹ có nhiều đại diện hơn với 2 đội ở vòng tứ kết các năm 1998, 2002 và 2006. Brazil 2014 vì thế là một điểm sáng lớn với châu lục này. Vậy phải chăng điều đó thể hiện cán cân quyền lực bóng đá đang thay đổi, hay đơn thuần chỉ là lợi thế về mặt địa lý cho các đội châu Mỹ?

HLV tuyển Đức Loew tin rằng các giải đấu ở Châu Mỹ có một sức hút đặc biệt với dân bản địa. Khi ông chuẩn bị cho trận tứ kết với đối thủ châu Âu Pháp, Loew nói: “Vùng Nam và Trung Mỹ, Argentina, Colombia, Brazil, Mexico, Costa Rica, đều đã cho thấy đẳng cấp của họ. Họ muốn cho cả thế giới thấy: “Chúng tôi chơi bóng như thế đấy, đây là châu lục của chúng tôi và chúng tôi sẽ làm tất cả vì quê hương và vì các CĐV”. Không có gì ngạc nhiên khi các đội đó chơi hay như thế. Họ rất mạnh, họ được chơi trên sân nhà, bạn có thể cảm thấy điều đó”.

Dòng cầu thủ Nam Mỹ đổ sang châu Âu kể từ những ngày khó khăn vào thập niên 1990 đã giúp họ làm quen với các phong cách, đòi hỏi chiến thuật và chiến lược ở lục địa già, tạo ra những cầu thủ toàn diện hơn, rất có ích ở các kỳ giải lớn như World Cup. 3 ngôi sao lớn ở giải đấu lần này, Neymar của Brazil, Lionel Messi của Argentina và James Rodriguez đang lên như diều của Colombia, đang chơi cho Barcelona và Monaco ở châu Âu.

Phóng viên chuyên về bóng đá Nam Mỹ của BBC Tim Vickery cũng tin rằng Nam Mỹ hưởng lợi nhờ các thay đổi ở vòng loại. “Chắc chắn có những đội bóng bị coi là thấp kém hơn ở Nam Mỹ đã có những bước tiến dài kể từ khi vòng loại World Cup đá vòng tròn một lượt được áp dụng từ năm 1996”, ông nói. “Được ra sân thường xuyên giúp họ kiếm được tiền, cọ sát liên tục, có những HLV giỏi và xây dựng các đội bóng mạnh”.

Cả châu Mỹ cũng đã áp dụng lối chơi tốc độ cao, chuyền bóng liên tục là điển hình ở World Cup lần này, và ngay cả các đội châu Phi như Nigeria và Algeria cũng đá như thế. Sẽ là sai lầm nếu cho rằng phòng ngự đã bị lãng quên, nhưng hầu hết các đội thành công kết hợp cân bằng giữa phòng thủ và phản công ở tốc độ cao.

HLV ĐT Algeria Vahid Halilhodzic, với một đội bóng tạo ra ấn tượng mạnh trước khi bị Đức loại ở hiệp phụ vòng 16 đội, tin rằng việc có nhiều cầu thủ chơi bóng ở châu Âu giúp các đội châu Mỹ có cơ hội để lại dấu ấn.

“Trở ngại với một số đội châu Âu như Italia, TBN hay thậm chí là Anh, dù với tôi Anh bị loại không có gì bất ngờ, là bởi họ có vẻ mệt mỏi”, ông nói. “Những giải VĐQG ở đó rất khó khăn và thử thách, với rất nhiều trận đấu. Họ cũng nghỉ ngơi vài ngày, nhưng không đủ. Họ mệt mỏi cả về thể lực và tâm lý, thiếu động cơ. Tôi đã thấy điều đó ở một số đội châu Âu. Tôi thấy một số cầu thủ đã có quá nhiều danh hiệu và không sẵn sàng để chiến thắng ở đây. Họ không muốn kiếm thêm tiền hay nỗ lực hết sức để vô địch World Cup”.

Ông tin rằng điều đó đặc biệt đúng với ĐKVĐ TBN, đội mà nhiều người đã kỳ vọng lớn trước khi giải đấu diễn ra. “Họ rõ ràng thiếu tham vọng”, ông nói. “Họ đã giành được mọi danh hiệu trong thập kỷ qua và tôi cho rằng họ không còn muốn chiến đấu nữa”.

Một yếu tố khác được nhắc tới là thời tiết, với cái nóng điển hình của châu Mỹ, nhất là trong 2 kỳ giải tổ chức ở Mexico trước kia. Cựu tiền vệ cánh tuyển thủ Anh Chris Waddle nói: “Tất nhiên các cầu thủ lớn lên trong khí hậu nóng bức có lợi thế, nhưng tôi cho rằng khoa học thể thao hiện đại và các công nghệ mới khiến đó không còn là vấn đề lớn như trong quá khứ. Tôi từng chơi cho ĐT Mexico năm 1986 và khi đó thật sự rất khó chịu. Chúng tôi chơi ở độ cao lớn và nhiệt độ lúc nào cũng 35-40 độ C. Thời nay thì các đội bóng có những chuyên gia dinh dưỡng, nhà khoa học thể thao, các loại nước uống đặc biệt…, giúp sân chơi trở nên bình đẳng hơn”.

Sự bình đẳng đó là rất cần thiết để World Cup này cũng kết thúc một cách tuyệt vời như nó đã bắt đầu.