“4-2-4 là tương lai của ĐT Italia”, ông Ventura phát biểu trước trận gặp Pháp hôm 2/9 với giọng đầy hứng khởi. Dĩ nhiên thời gian vẫn còn là quá ít để nhà cầm quân 68 tuổi áp dụng ngay lập tức sơ đồ siêu tấn công vào ĐT Italia. Trận đấu với Pháp đã chứng kiến Italia của ông Ventura chơi với sơ đồ 3-5-2 quen thuộc như thời Conte, và kết quả thua 1-3 càng thúc đẩy tham vọng cách mạng của cựu HLV Torino.

4-2-4 không phải sơ đồ quá xa lạ với bóng đá đỉnh cao. Đây từng là công thức làm mưa làm gió trong thập niên 50 với những đại diện tiêu biểu là ĐT Hungary của Ferenc Puskas, Sandor Kocsis, Nandor Hidegkuti… hay ĐT Brazil của Garrincha, Pele, Didi. Đây là cách vận hành chiến thuật đòi hỏi những cầu thủ phải hoạt động với cường độ cực cao. Tuy nhiên sơ đồ này cũng yêu cầu sự xuất sắc của từng cá nhân, trong việc kiểm soát bóng vì các khoảng trống luôn bị lộ.

Bản thân HLV Ventura vốn là môn đệ trung thành của bóng đá tấn công, bởi ông từng đưa Torino từ vị trí của một CLB tham dự Serie B tới suất dự Europa League với sơ đồ 4-2-4. Torino của Ventura có thể không phải là “đại gia” tại Serie A, nhưng họ luôn là một đội bóng đáng xem nhờ tính gắn kết trên sân. Ở khía cạnh con người, ông cũng đã nâng tầm đẳng cấp của những Ciro Immobile, Alessio Cerci hay Bruno Peres cũng nhờ sơ đồ này.

Song đó là câu chuyện ở cấp CLB, trong khi ĐT Italia là một tập thể hoàn toàn khác. Việc nhà cầm quân này sớm bộc lộ ước mơ 4-2-4 hoàn toàn có thể là con dao hai lưỡi.

Không khó để chỉ ra 3 vấn đề có thể cản bước HLV Ventura trong hành trình truyền bá triết lý tấn công tới ĐT Italia với “bí kíp” 4-2-4. Điều đầu tiên, ĐT Italia thường tập trung mỗi lần cách nhau từ 2 tới 3 tháng. Điều này không thể giúp HLV Ventura tạo ra độ nhuyễn trong chiến thuật như ở Torino. 

Thứ hai, Italia không phải đội tuyển có truyền thống chơi tấn công. Hungary hay Brazil của thập niên 50 có thể dễ dàng dùng 4-2-4 tạo ra các trận đấu mưa bàn thắng để đè bẹp đối thủ. Nhưng Italia thì không, bởi họ có đặc sản catenaccio, luôn thành công khi đá “cửa dưới”.

Cuối cùng, ĐT Italia không đủ người để chơi bóng theo sơ đồ này, khi họ quá khan hiếm mẫu trung phong cắm toàn diện. ĐT Hungary của giai đoạn 1950-1956 có Sandor Kocsis, trung phong ghi tới 11 bàn tại World Cup 1954 và nếu không chấn thương, Kocsis có thể tàn phá mọi hàng phòng ngự với kỹ năng không chiến siêu đẳng. Brazil của năm 1958 có Vava và đặc biệt “Vua bóng đá” Pele. Trong khi đó Italia hiện tại chỉ có… Immobile, Andrea Belotti hay Manolo Gabbiadini là có thể đá trung phong. 

Muôn vàn khó khăn sẽ bủa vây HLV Ventura, nếu ông đưa ĐT Italia đi theo con đường này. Và dựa theo những gì nhà cầm quân này phát biểu, dường như ông đang… mặc kệ tất cả để theo đuổi ước mơ tấn công 4-2-4. Ở tuổi 68, Ventura có lẽ đang tâm niệm “bây giờ hoặc không bao giờ”.