Mourinho và Martinez là những tính cách rất khác nhau. Chiến lược gia người TBN của Everton là một người dễ gần, thích tụ tập với cầu thủ, đồ ăn ngon và một bầu không khí thoải mái. Mourinho, trong khi đó, luôn đòi hỏi một cách khắc nghiệt. Ông từng đứng quay lưng về phía mặt trời khi phát biểu với các cầu thủ để họ có thể tập trung hơn vào những gì ông nói.

Phản ánh tính cách đó, cả hai rất khác nhau khi họ nói về bóng đá. Từ ưa thích nhất của Martinez là “triết lý”: ông thích nói về phong cách và tư duy bóng đá. Trong khi với Mourinho, ông nhấn mạnh hơn vào “phương pháp luận”: làm thế nào để chuẩn bị tốt nhất cho đội bóng vươn tới thành công. Cả hai đều tin rằng cách tiếp cận của họ là hiệu quả nhất, nhưng những khác biệt là rất đáng chú ý. Không phải là quá lời khi nói rằng Martinez là người lãng mạn nhất, trong khi Mourinho là người thực dụng nhất của Premier League.

Martinez, một người gốc Catalunya, tới Anh năm 22 tuổi cùng 2 người bạn thân, những chữ ký mới ở Wigan Athletic. “Một cú sốc lớn với tôi: bạn không thể tìm được cà phê espresso ở bất cứ đâu”, ông nói trong một cuộc phỏng vấn mới đây với báo Anh The Guardian. “Tôi không nói là thịt xông khói hay dầu olive, đó là thứ ẩm thực tinh tế, nhưng vào năm 1995, ở đây không dễ tìm được một ly cà phê cho ra hồn. 5 giờ chiều, tất cả các cửa hàng đóng cửa. Sau khi chúng tôi ngủ trưa (siesta, một phong tục truyền thống của TBN và các xứ nói tiếng TBN), thức dậy và ra đường thì chẳng còn gì để ăn”.


Tệ hơn cho Martinez, một tiền vệ có lối chơi tinh tế, là những gì diễn ra trên sân. “Tôi không biết tắc bóng”, ông nói. “Nhưng các HLV đều yêu cầu điều đó. Tôi nói: Sao ông không yêu cầu tôi chuyền bóng chính xác trong 20 mét, ở đây có ai làm được chuyện đó? Trong khi đó có những cầu thủ tắc bóng rất giỏi lại được yêu cầu chuyền bóng. Rốt cuộc, tôi trở thành một kẻ tắc bóng kém và không chơi đúng với sở trường, rồi trở thành một cầu thủ tầm tầm”. Trải nghiệm đó trở thành bài học mang theo cho cả cuộc đời huấn luyện của Martinez sau này: “Tôi không bao giờ yêu cầu một cầu thủ làm chuyện gì không phải sở trường”.

Câu chuyện của Martinez không tránh khỏi việc liên hệ tới một tiền vệ kiến tạo người TBN khác, Juan Mata. Mata, cầu thủ xuất sắc nhất ở Chelsea 2 mùa qua, bị thất sủng dưới thời Mourinho vì anh không đóng góp đủ cho phòng ngự và tranh cướp bóng. Mourinho cho rằng Mata là một cầu thủ xa xỉ mà ông không cần. Martinez, nếu có cơ hội, chắc chắn đã xây dựng đội bóng của ông xung quanh Mata.

Khi nói về các vụ chuyển nhượng, Martinez nói điều quan trọng với ông khi mua một cầu thủ là phải “yêu anh ấy cuồng nhiệt”. Mourinho tất nhiên không đồng ý. Hai chữ ký lớn của ông kể từ khi trở lại Chelsea đều là những tiền vệ sắt đá chạy pin Duracell, Willian với giá 32 triệu bảng và Nemaja Matic 21 triệu bảng. Cả hai đóng vai trò lớn trong việc giúp Chelsea ngự trị trên ngôi đầu, nhưng tuyệt đối không phải là những tiền vệ lãng mạn duy mỹ. Đó thuần túy là các tính toán thực dụng để giành lấy chiến thắng.

Những lời than phiền dễ nghe thấy nhất về Mourinho là cái Tôi của ông quá lớn và đội bóng của ông chơi thứ bóng đá tẻ nhạt, nhưng cả hai điều đó đều không chính xác hoàn toàn. Trong thể thao quả đúng là có những cá nhân hay tập thể với sự lãng mạn bay bổng cùng cực, đồng thời ngự trị ở đỉnh cao, Roger Federer trong quần vợt, Tiger Woods trong golf, Barcelona trong bóng đá, nhưng chiếm đa số áp đảo vẫn là những cỗ máy chiến thắng không cảm xúc. Mourinho là chuyên gia tạo ra những cỗ máy như thế. Đó cũng là lý do tại sao khi ông gọi Arsene Wenger là “chuyên gia thất bại”, thì HLV người Pháp lại nổi giận như thế. Đơn giản, Mourinho thực sự là một “chuyên gia thành công”.


Sự nghiệp cầu thủ của chiến lược gia người BĐN còn tệ hơn so với Martinez, nhưng cũng chính trải nghiệm đó khiến ông là một người luôn đòi hỏi chiến thắng sau này. Với một đội hình không có tiền đạo cắm đẳng cấp nào mà ông thừa hưởng, Mourinho vẫn có thể biến Chelsea thành một cỗ máy chiến thắng. Mourinho bác bỏ việc ông ưa thích một mẫu cầu thủ cụ thể nào, nhưng đồng thời từng thừa nhận rất ngưỡng mộ Ruud Gullit: “Một cầu thủ tấn công, sáng tạo, nhưng đồng thời mạnh mẽ, dồi dào thể lực và có ý chí chiến đấu tuyệt vời”.

Vậy triết lý của Mourinho là gì? “Tôi đã lặp đi lặp lại: Tập thể là quan trọng hơn cá nhân”, ông nói. “Nên công việc đầu tiên của tôi là khiến các cầu thủ làm việc vì tập thể, vì nhau, và chỉ đạt đến các thành tựu cá nhân qua thành công của tập thể”. Martinez thì coi trọng thẩm mỹ. “Tôi luôn muốn chơi bóng đẹp”, ông thừa nhận. “Tôi luôn muốn đội mình có bóng trong chân. Với tôi, một đội bóng mạnh là một đội bóng mà ai cũng biết bạn sẽ làm gì nhưng không thể ngăn cản bạn”.

Các CĐV trung lập có lẽ sẽ muốn Martinez thành công, nhưng thành tích của Mourinho trong những năm qua tự nó cũng là một câu chuyện đầy cảm xúc. Nếu Martinez muốn tạo ra một thế giới mà bóng đá được chơi như chúng ta mơ ước, thì Mourinho tạo ra một thế giới mà bóng đá được chơi như hiện thực phải thế.