“Chúng ta là một quốc gia kỳ lạ”, một phóng viên Hà Lan đã thốt lên như vậy, khi theo dõi buổi tập của thầy trò HLV Louis van Gaal dưới cái nắng chói chang tại sân tập của CLB Flamengo. Đó là thời điểm trước trận gặp Mexico, và dư luận trong nước đã bắt đầu có những cái nhìn tích cực hơn với ĐTQG. Tuy nhiên, khi ấy cũng chỉ có gần 1/3 số CĐV tin rằng họ sẽ lên ngôi tại Brazil.

Con số xấp xỉ 33% ấy rõ ràng vẫn là quá thấp, sau những gì Oranje đã làm được trước nhà ĐKVĐ Tây Ban Nha. Nhưng cũng không thể trách NHM được, bởi niềm tin không thể được gây dựng chỉ sau vài trận thắng. Thực tế là Hà Lan đã mang tới Brazil một đội hình chỉ có dăm trụ cột, còn lại hầu hết là những gương mặt búng ra sữa. Van Gaal thì sẽ ra đi sau khi World Cup 2014 kết thúc (tới Man United), chưa kể HLV này vẫn còn bị ám ảnh bởi thất bại trong việc đưa ĐTQG tới World Cup 2002.

Chấn thương của Rafael van der Vaart, cộng với việc HLV Van Gaal từ bỏ sơ đồ truyền thống 4-3-3 để chuyển sang 5-3-2 càng khiến niềm tin của các CĐV trở nên ít ỏi. Tuy nhiên, chính vào lúc ít bị chú ý nhất, người Hà Lan lại bất ngờ nổi lốc khi toàn thắng cả 3 trận ở vòng bảng, trước khi đánh bại tiếp Mexico để giành vé vào vòng tứ kết.

Đó là thành quả của Van Gaal, người dù mang vẻ mặt của một kẻ độc tài, đã rất mềm dẻo trong cách dụng nhân và điều chỉnh chiến thuật. Khi trở lại Hà Lan điều trị chấn thương đầu gối, Robin van Persie đã rất phấn khởi khi cùng Van Gaal dự khán 2 trận đấu và thảo luận về sơ đồ 5-3-2. Tại Bayern Munich, Arjen Robben cũng nhận được những cuộc điện thoại nhờ tư vấn từ ông thầy.

Van Gaal sau này từng thừa nhận, nếu không được sự thông qua của hai trụ cột nói trên, có lẽ ông đã từ bỏ ý định thử nghiệm sơ đồ này. Nhưng thiện chí của Van Gaal đã được đáp lại, bộ đôi này cùng đồng tình và ở trên sân, họ đã trở thành những “nhà truyền giáo” của ông. Trong khi Van Persie luôn săn bóng với sự khát khao hiếm thấy, thì Robben liên tục hành hạ hàng thủ đối phương với những pha dốc bóng của một VĐV chạy nước rút.

Van Gaal cũng không cứng nhắc đến mức đóng đinh các học trò trong sơ đồ 5-3-2, mà có thể trở lại 4-3-3 khi cần thiết. Trận thắng Chile 2-0 ở vòng bảng là một ví dụ và lý giải cho điều này, chiến lược gia 62 tuổi tuyên bố: “Tất cả là vì chiến thắng. Tôi muốn thắng và sẽ sử dụng bất kỳ hệ thống nào giúp đội bóng giành chiến thắng”. Tinh thần khát khao ấy đã lan tỏa ra tất cả các cầu thủ, và hiệu quả mà nó đem lại là khá bất ngờ.

Ngoài ra, cũng vì gồm nhiều cầu thủ trẻ nên trong một dịp hiếm hoi, Oranje không còn bị chia rẽ vì những mâu thuẫn nội bộ, hoặc sự xung đột của những cái tôi quá lớn. Sự thờ ơ của giới truyền thông càng giúp họ dễ thở. Và khi người Hà Lan im lặng, siết tay nhau và làm việc, họ đã làm được điều kỳ diệu.

Theo một thống kê, trước khi thầy trò Van Gaal lên đường tới Brazil, chỉ có 5% CĐV Hà Lan cho rằng họ sẽ lọt vào trận chung kết World Cup 2014. Tuy nhiên, sau màn vùi dập Tây Ban Nha 5-1 ở trận mở màn, gió đã đảo chiều. Ngay lập tức, gần 1/3 số cư dân của vùng đất thấp tin rằng Oranje sẽ lên ngôi vô địch.