Ngày 16/12/2012, Serse Cosmi khi ấy là HLV của Siena. Hôm đó, đội bóng của ông bại trận tới 1-4 trước Fiorentina. Trận thua này khiến vị chiến lược gia sinh năm 1958 này bị sa thải. Thời điểm đó, Cosmi không thể nghĩ rằng, phải 9 năm sau thì ông mới lại được hít thở bầu không khí của Serie A. Mãi tới hôm 1/3 vừa qua, Cosmi nhận lời dẫn dắt Crotone, đồng nghĩa với việc được trở lại Serie  A làm việc sau gần một thập kỷ vắng bóng. 

Những tifosi trẻ có thể không biết tới Cosmi. Nhưng với thế hệ tifosi theo dõi Serie A từ những năm 90, Cosmi chắc chắn không phải cái tên xa lạ. Bởi hơn 20 năm trước, khi Serie A còn đang ở giai đoạn hoàng kim, thì Cosmi đã HLV được rất nhiều người chú ý, tạo ra dấu ấn riêng giữa một rừng chiến lược gia xuất sắc làm việc ở Italia. 

Cosmi sinh tại Ponte San Giovanni (Perugia). Ông có một tuổi thơ cơ cực, khi mất cha từ lúc còn rất nhỏ. Cosmi sống với mẹ và 2 người chị. Giống rất nhiều cậu nhóc sống trong giai đoạn đó, Cosmi tìm tới trái bóng như niềm hy vọng để thoát cảnh đói nghèo. Tuy nhiên, cậu bé con nhà nghèo lại không phải người có năng khiếu đá bóng khi ông chưa từng là một cầu thủ chuyên nghiệp. Phải tới năm 30 tuổi, Cosmi mới nhận ra ông phù hợp để trở thành 1 HLV hơn. Cũng từ đó, giai thoại về một Cosmi lập dị ra đời.

Năm 1990, sau một thời gian làm việc ở những đội bóng trẻ, tích luỹ được chút ít kinh nghiệm, Cosmi được bổ nhiệm dẫn dắt Pontevecchio. Đội bóng nghiệp dư địa phương khi đó xếp bét BXH, mọi thứ đều rất tồi tệ. Và nhiệm vụ của Cosmi là phải vực dậy CLB.

Ông khi ấy nghe đồn trong làng có một vị… pháp sư 80 tuổi, rất giỏi trong việc cúng sao giải hạn. “Tại sao lại không thử”, Cosmi nghĩ bụng. Thế là ông đem cả đội đến nhà pháp sư già. Vị này bắt đầu “làm phép”. Ông chạm vào tay thủ môn của Pontevecchio, sờ chân tiền đạo, tặng chuỗi vòng hạt… Sau buổi “làm lễ” đó, Pontevecchio thắng liền 12 trận. Cosmi như người hùng ở địa phương. Sau 5 năm, Cosmi đã đưa Pontevecchio lên chơi ở Serie D. 

Mùa 1995/96, ông đã được bổ nhiệm làm HLV Arezzo (đội từng ươm mầm cho Conte và Sarri sau này). “Ma thuật” Cosmi lại được thể hiện khi ông giúp CLB thăng liền 2 hạng, từ Serie D lên Serie C1. Tại đây, Cosmi có những giáo án luyện tập không giống bất kỳ ai. Trước trận play-off thăng hạng giữa Arezzo và Ancona, Cosmi từng cho các học trò xem phim… khiêu dâm để kích thích tâm lý cầu thủ (Thắng đi, rồi các cậu sẽ được phục vụ như vua chúa). Thực ra, điều này cũng từng xảy ra thường xuyên khi ông dẫn Pontevecchio trong các chuyến hành quân xa.

Chính sự lập dị này giúp Cosmi lọt vào mắt xanh của chủ tịch Perugia - Luciano Gaucci. Ngày 4/2/2000, Cosmi được bổ nhiệm làm HLV Perugia. Và chính tại nơi đây thì ông đã sống trong những năm tháng hoàng kim nhất của sự nghiệp. “Dẫn dắt Perugia với tôi còn hơn cả một giấc mơ”, Cosmi nói trong ngày nhận chức. Trước đó, Gaucci đã có buổi nói chuyện xuyên đêm với Cosmi tại nhà riêng ở Madonna Alta (Perugia). 

Tại Serie A, cả tài năng, lẫn sự lập dị của Cosmi càng được khắc hoạ rõ nét hơn. Cosmi từng biến Perugia thành đội bóng cá tính nhất giải vào giai đoạn hoàng kim của Serie A, mà đỉnh cao là chức vô địch UEFA Intertoto Cup 2003. Trên đường pít, Cosmi gây ấn tượng với phong cách thời trang không giống ai, khi vị HLV này luôn xuất hiện với chiếc mũ bóng chày trên đầu trong tất cả các trận đấu do ông dẫn dắt. Cosmi cũng từng đòi bẻ giò Fabio Liverani trong 1 buổi tập của Perugia sau 1 đường chuyền sai, và hô Forza Roma trước mặt các Laziali mà không hề ngại đòn thù từ CĐV đối địch. 

Mặc dù chỉ dẫn dắt các đội bóng nhỏ, nhưng Cosmi lại từng là thầy của nhiều ngôi sao nổi tiếng như Nakata, Ahn-Jung Hwan và đặc biệt là 2 nhà VĐTG Grosso, Materazzi. Chỉ tiếc là 4 năm ở Perugia lại chính là đỉnh cao nhất trong sự nghiệp Cosmi. Quãng thời gian sau đó, ông lang bạt khắp Italia, nhưng không nơi đâu là để lại được dấu ấn như tại đội bóng quê hương. 

Giờ thì ông trở lại Serie A, với Crotone. Hành trình mới này của Cosmi liệu có giúp ông tìm lại ánh hào quang xưa?