TÔN GIÁO, VĂN HÓA ĐAN XEN TRONG MỐI HẬN THÙ
Sự thù hận ở Rome ra đời năm 1927, khi 3 CLB bóng đá của thành phố là Roman, Alba-Audace và Fortitudo, được kết hợp lại để thành lập AS Roma. Đó là một nỗ lực của nhà độc tài phát xít Benito Mussolini để bóng đá Thủ đô có một đại diện đủ sức cạnh tranh với những đối thủ hùng mạnh ở miền Bắc.
Nhờ vào ảnh hưởng của viên tướng phát xít Giorgio Vaccaro, Lazio là đội bóng lớn duy nhất ở Rome từ chối gia nhập liên minh này. Kể từ đó Derby Della Capitale (trận derby Thủ đô) đã trở thành biểu tượng của lòng thù hận trong bóng đá với hàng nghìn người bị thương, hàng trăm cuộc bạo động và rất nhiều cái chết thương tâm.
Với sự ra đời của AS Roma, Lazio bỗng nhiên không phải CLB đại diện cho bóng đá Thủ đô “chính tông”. Lượng CĐV của họ không thể sánh được với 3 đội bóng hợp nhất. Cuộc chiến giữa hai đội bóng, vì thế, còn trở thành một cuộc giành giật lãnh địa và tầm ảnh hưởng.
Trận đầu tiên, với chiến thắng cho Roma, diễn ra ngày 8/12/1929, và mối kình địch từ đó cứ ngày càng lớn dần. Với những người yêu mến AS Roma, địch thủ Lazio gắn liền với vùng ngoại ô thành phố. Họ gọi đối thủ của mình là “Burini - những gã nông dân”.
Tranh chấp càng thêm dữ dội do hai đội chia sẻ sân bóng và có màu áo đấu cũng như các biểu tượng trái ngược nhau. Áo đấu của Lazio là màu xanh Hy Lạp và biểu tượng là con đại bàng, loài thú thiêng của Jupiter – thần của các thần Hy-La. Trong khi đó, áo đấu của AS Roma có màu vàng của Vatican và màu đỏ tía của Hoàng gia La Mã. Biểu tượng của họ là chó sói – linh thú gắn với chiến thần Mars. Trong thần thoại La Mã, Mars cũng là bố của Romulus và Remus, cặp sinh đôi đã kiến lập nên thành Rome.
Roma do đó tự coi mình là biểu tượng đích thực của thủ đô, còn Lazio chỉ là những kẻ ngoại đạo. Nhưng những người yêu mến Lazio vẫn tin rằng họ mới là đội bóng đích thực của Rome, như một biểu tượng của Lazio từng tuyên bố: “Họ có màu sắc của một đội bóng thành Rome, nhưng Rome với chúng tôi là Lazio”.
Căng thẳng đối nghịch ngày càng gia tăng vì không CLB nào thực sự có được một lực lượng CĐV đủ lớn bên ngoài sân bóng. Lý do rất đơn giản: do cả hai không thật sự thành công ở giải vô địch Italia (Lazio 2 lần vô địch, Roma 3 lần), nên số lượng CĐV chỉ tập trung trong khu vực Rome chứ không rộng khắp như các CLB lớn khác như Juventus hay AC Milan. Do đó, trận derby Thủ đô càng trở nên quan trọng.
QUẢ BOM CHÍNH TRỊ NỔ CHẬM
Tuy nhiên, trong mối xung đột ở thành Rome, những vấn đề chính trị có vai trò lớn. Các CĐV Lazio nổi tiếng tự hào công khai về xu hướng truyền thống cực hữu của họ, trong khi Roma có truyền thống thiên tả. Một phiên bản cực đoan của tinh thần Lazio chính là biểu tượng một thời ở CLB Paolo Di Canio.
Di Canio - một tín đồ của chủ nghĩa phát xít, tin rằng “trùm phát xít” Mussolini “là một người sống rất nguyên tắc” và “bị hiểu lầm sâu sắc”. HLV đương thời của Sunderland (Premier League) này nổi tiếng vì đã có màn chào kiểu phát xít sau bàn thắng vào lưới AS Roma ngày 6/1/2005 (Lazio thắng 3-0).
Cũng chính tại sân Olympico và chính trong trận derby Thủ đô, người ta đã chứng kiến tifosi đầu tiên thiệt mạng vì bạo lực bóng đá. Năm 1979, một CĐV Lazio có tên là Vincenzo Paparelli bị ném pháo sáng trúng mắt và thiệt mạng ngay trên sân. Xung đột lên tới đỉnh điểm ở trận derby ngày 21/3/2004. Trận đấu bị hoãn lại 4 phút sau khi bước vào hiệp 2, khi tỉ số đang là 0-0. Một cuộc bạo động đã diễn ra trên khán đài và chủ tịch BTC Serie A khi đó là Adriano Galliani (PCT AC Milan bây giờ) đã lệnh cho trọng tài Roberto Rosetti hoãn trận đấu. Những cuộc bạo động còn diễn ra dữ dội hơn sau khi pháo sáng được đốt ngợp trời do có tin đồn một cậu bé đã bị xe cảnh sát đâm chết bên ngoài sân.
Câu chuyện lan nhanh và 3 lãnh đạo của các nhóm Ultra Roma đã xuống sân nói chuyện với đội trưởng Francesco Totti (Roma). Việc cảnh sát bác bỏ tin tức về cậu bé CĐV Lazio bị xe đâm chết qua loa phóng thanh không thể làm bầu không khí lắng xuống. Totti sau đó hỏi trọng tài liệu có thể hoãn trận đấu hay không.
Cuối cùng, Galliani đã ra lệnh cho trọng tài hoãn trận đấu. Sau khi trận đấu bị hoãn, bạo lực dữ dội nổ ra giữa các CĐV và cảnh sát. Các con đường xung quanh sân bóng đều bị phóng hỏa và nhà chức trách bắt giữ 13 người. Hậu quả, 170 cảnh sát và hàng nghìn người khác đã bị thương.
Dưới sức ép của trận derby Thủ đô, những thủ lĩnh như Totti bị giao phó gánh nặng lớn là biểu tượng của cả một cộng đồng Rome. Nếu anh bỏ sang Real Madrid, bộ sưu tập của cầu thủ này đã rất dày dặn, nhưng linh hồn của Roma đã gác các tham vọng cá nhân để gắn bó trọn đời với Roma. “Tôi đã chơi ở đây cả sự nghiệp cầu thủ, chỉ cho một đội Roma, cho các bạn, những CĐV” - Totti giải thích.
