Cuộc tiến quân của Liverpool đến chức vô địch quốc gia lần thứ 20 không hoàn toàn bác bỏ câu nói "Thành công có nhiều người nhận công trạng". Dù vậy, The Reds rõ ràng đã được thúc đẩy bởi một mùa giải phi thường từ Salah.
Sự hiện diện vững chãi của Virgil van Dijk nơi hàng thủ và tài thao lược khéo léo của HLV Arne Slot chắc chắn sẽ nhận được nhiều lời tán dương. Tuy nhiên, chính tốc độ sản xuất bàn thắng kinh hoàng của Salah mới là yếu tố lớn nhất giúp Liverpool bứt hẳn khỏi các đối thủ cạnh tranh.
Đôi khi, những phân tích đơn giản lại là tất cả những gì cần thiết: Liverpool vô địch vì họ có một cầu thủ phá vỡ kỷ lục số lần tham gia bàn thắng trong một mùa giải Ngoại hạng Anh có 38 trận, vốn được Thierry Henry thiết lập với 44 lần ở mùa 2002/03. Tính đến thời điểm hiện tại, Salah đã tham gia trực tiếp vào 46 pha lập công. Anh cũng đã vượt qua Sergio Aguero để trở thành cầu thủ nước ngoài ghi nhiều bàn nhất lịch sử Premier League.
Ở một khía cạnh thậm chí còn cơ bản hơn, khả năng ra sân đều đặn của Salah cũng là một điểm khác biệt then chốt trong cuộc đua vô địch. Cũng như Van Dijk, tiền đạo người Ai Cập đã đá chính tất cả các trận đấu ở Premier League và đang trên đường vượt mốc 3.000 phút thi đấu một cách dễ dàng. Cả hai đều chơi nhiều phút nhất giải trong số các cầu thủ không phải thủ môn.
Trong khi đó, Bukayo Saka của Arsenal mới chỉ đá chính 17 trận và sẽ khó đạt nổi mốc 2.000 phút. Phil Foden, cầu thủ xuất sắc nhất mùa trước, cũng mới đá chính 19 trận cho Man City, còn Rodri - đương kim Quả Bóng Vàng của họ - thì đã chấn thương từ tháng 9.
Việc duy trì được nền tảng thể lực sung mãn trong hai năm tới sẽ là ưu tiên hàng đầu cho bộ phận y tế của Liverpool. Và đây là những con số cho thấy Salah đã thống trị mùa giải như thế nào.
Salah vượt mặt các huyền thoại Ngoại hạng Anh về tầm ảnh hưởng
Tính đến hiện tại, Salah đã tham gia vào 58% số bàn thắng của Liverpool mùa này. So với những mùa giải cá nhân huyền thoại trong các đội vô địch trước đây, chỉ Alan Shearer với Blackburn Rovers mùa 1994/95 mới có thể so bì về mức độ ảnh hưởng này.
Salah đang vượt qua cả: Thierry Henry trong mùa Arsenal "bất bại" 2003/04, Cristiano Ronaldo mùa 2007/08 cùng MU, Didier Drogba với Chelsea mùa 2009/10, Sergio Aguero với Man City mùa 2011/12, và Erling Haaland với Man City trong "cú ăn ba" cách đây hai mùa.
Salah hiện chỉ còn kém 1 lần tham gia bàn thắng so với kỷ lục 47 lần của Shearer với Blackburn - chiến tích ấy đạt được trong một mùa Premier League kéo dài 42 trận. Với 4 trận còn lại, Salah gần như chắc chắn sẽ vượt qua. Ngoài ra, thành tích 47 lần tham gia bàn thắng của Andy Cole với Newcastle mùa 1993/94 (cũng ở mùa 42 trận) cũng nằm trong tầm với của Salah.
Xét riêng tỷ lệ ghi bàn so với tổng số bàn của đội, Shearer, Henry, Ronaldo và Haaland vẫn nhỉnh hơn Salah. Nhưng khác biệt lớn của Salah nằm ở số pha kiến tạo - yếu tố giúp anh nổi bật. Cần lưu ý thêm: mùa giải "bất bại" của Arsenal thực tế không phải mùa Henry có nhiều lần tham gia bàn thắng nhất. Thành tích đó thuộc về mùa 2002/03, và Salah cũng đã vượt qua.
Salah: Sự kết hợp hoàn hảo giữa ghi bàn và kiến tạo
Những mùa đầu tiên ở Liverpool, Salah chủ yếu có nhiệm vụ xuyên phá hàng thủ bằng các pha di chuyển giữa hậu vệ trái và trung vệ trái rồi dứt điểm. Anh làm điều đó cực kỳ xuất sắc, ghi tới 32 bàn ở mùa đầu tiên.
Dù vậy, bất chấp sở hữu 10 pha kiến tạo khi ấy, Salah đôi lúc vẫn có những trận đấu mờ nhạt, tách rời khỏi lối chơi chung của toàn đội. Giống như một con rắn chờ thời cơ ra đòn, điều này thường thấy ở các tay săn bàn vĩ đại, song cũng cho thấy sự hạn chế ở khía cạnh kết nối với lối chơi tập thể.
Giờ đây, khi gần 33 tuổi, Salah đã phát triển thành một mẫu cầu thủ tấn công toàn diện: vừa ghi bàn, vừa kiến tạo. Chiếc chân trái của anh giờ đây có thể vừa sắc lẹm như dao mổ, vừa mềm mại như cọ vẽ.
Làm việc trên sóng truyền hình hồi đầu mùa, Arsene Wenger nhận xét: "Cậu ấy đã tìm được sự cân bằng giữa khao khát ghi bàn và ý thức chuyền bóng. Đã có giai đoạn giữa Salah và (Sadio) Mane nảy sinh căng thẳng, vì ai cũng muốn ghi bàn mà không chịu chuyền. Giờ Salah hiểu rằng để thực sự vĩ đại, cậu ấy phải đóng góp cho tập thể, và cậu ấy đã làm điều đó rất tốt".
Trong danh sách 10 cầu thủ có tổng số bàn thắng cộng kiến tạo trên mỗi 90 phút cao nhất Premier League mùa này, rất ít người góp mặt ở cả hai hạng mục. Salah là ngoại lệ hiếm hoi, và đứng ở vị trí rất cao.
Các biểu đồ cho thấy: những người ở góc dưới bên trái vừa ít bàn vừa ít kiến tạo; góc trên trái kiến tạo nhiều nhưng ghi ít bàn; góc dưới phải ghi bàn nhiều nhưng kiến tạo ít. Còn góc trên phải - nơi Salah đứng một mình - là vừa ghi nhiều bàn vừa kiến tạo nhiều.
Ngay cả khi sử dụng chỉ số kỳ vọng (xG và xA), Salah vẫn nằm ở tốp đầu. Chỉ có một người sánh ngang với Salah ở khía cạnh này, đó là Cole Palmer của Chelsea - dù phong độ của cựu sao Man City có phần sa sút những tháng gần đây.
Cần nói thêm: 9 trong số các bàn thắng của Salah mùa này đến từ chấm phạt đền. Dù vậy, việc sút 11 mét thành công 100% (sau khi từng đá hỏng hai quả mỗi mùa ở hai mùa trước) cũng là điểm cộng đáng kể.
Nếu bỏ các bàn phạt đền ra khỏi thống kê, xG không tính penalty của Salah giảm từ 0,72 còn 0,51 mỗi 90 phút - thấp hơn Haaland, Alexander Isak và Nicolas Jackson. Nhưng xét về tổng thể, so sánh giữa số bàn kỳ vọng (không tính penalty) và số cơ hội tạo ra, Salah vẫn đứng gần "vị trí vàng" trên biểu đồ.
Một chỉ số khác thể hiện đóng góp của Salah là "tham gia chuỗi tấn công" - được StatsPerform tính bằng tổng các pha dứt điểm, kiến tạo cơ hội và tham gia vào khâu dàn xếp dẫn tới dứt điểm. Salah hiện đã vượt Palmer ở thống kê này.
Dù phần lớn đóng góp của Salah đến từ những pha dứt điểm, anh cũng không hề thua kém các "nhạc trưởng" như Bruno Fernandes hay Alex Iwobi về số lần tham gia dàn xếp bóng. Thực tế, Salah đã tạo ra nhiều cơ hội hơn cả Fernandes.
Nếu tính trung bình mỗi 90 phút, Kevin De Bruyne dẫn đầu giải về tham gia chuỗi tấn công, song tất nhiên anh đá ít phút hơn Salah rất nhiều. Việc Salah so kè với những chuyên gia như De Bruyne hay Palmer chứng tỏ sự tiến hóa ấn tượng của anh.
Cách Liverpool tìm thấy Salah và mối liên kết với Alexander-Arnold
Mùa này, Salah và Trent Alexander-Arnold đã chuyền cho nhau 456 lần, là cặp đôi phối hợp nhiều thứ tư của Liverpool. Alexander-Arnold đã chuyền cho Salah 256 lần - nhiều hơn bất kỳ ai chuyền cho Salah, bỏ xa các cầu thủ khác như Ibrahima Konate, Dominik Szoboszlai hay Ryan Gravenberch.
Nếu Alexander-Arnold đúng như dự đoán gia nhập Real Madrid theo dạng chuyển nhượng tự do hè này, việc tái tạo mối liên kết với Salah sẽ là một trong những nhiệm vụ lớn của Liverpool mùa 2025/26.
Dĩ nhiên, việc hậu vệ phải chuyền nhiều cho tiền đạo cánh phải là điều dễ hiểu. Nhưng các con số không thể lột tả được hết thời điểm, lực, quỹ đạo và sự sáng tạo trong những đường chuyền của Alexander-Arnold.
Nếu xét về số cơ hội tạo ra cho Salah, Szoboszlai đứng đầu với 16 lần. Mối liên hệ giữa anh và Salah ngày càng phát triển từ sau Giáng sinh. Luis Diaz tạo ra 15 cơ hội cho Salah, còn Alexander-Arnold là 13.
Đường chuyền phổ biến nhất của Liverpool thực ra là từ Van Dijk sang Andy Robertson - phản ánh cách đối phương thường pressing Liverpool từ cánh trái để ngăn chặn những pha triển khai bên cánh phải. Tuy nhiên, cách pressing đó khiến họ dễ bị hở sườn khi Liverpool đảo bóng nhanh, điều mà Van Dijk rất giỏi.
Salah là người được hưởng lợi lớn nhất. Và dù ai cũng biết anh sẽ nhận bóng từ đâu, ngăn chặn cầu thủ hay nhất Premier League mùa này vẫn là một nhiệm vụ bất khả thi.
Đăng ký nhận tin tức từ Tạp chí Bóng đá
