Tại Anh, Eric Cantona từng tung cú kungfu vào một cổ động viên Crystal Palace. Không chỉ bị treo giò trong phạm vi bóng đá, Cantona còn phải hầu tòa. Đâu cần nhắc lại nội dung của câu chuyện nổi tiếng này nữa. Chỉ xin lưu ý: lỗi nặng đến thế, nhưng Cantona vẫn được công chúng - chứ không riêng giới hâm mộ M.U - ủng hộ. Tất nhiên, đấy chỉ là công chúng Anh. Quê hương bóng đá có những chuẩn mực riêng, cái nhìn riêng, về thứ bóng đá của họ.

Bây giờ, Premier League chẳng còn bao nhiêu cầu thủ người Anh. Chỉ có 3/20 HLV trưởng là người Anh (nếu không tính Mike Phelan tạm dẫn dắt Hull). Nhưng vì sao cứ phải dùng đặc điểm riêng của bóng đá Anh để bàn về Premier League? Vì khán giả, nhà báo, nói chung là “công luận Anh” thì không thay đổi. Cái nhìn của họ, chuẩn mực của họ, quyết định bóng đá Anh phải như thế nào, từ đó hình thành khái niệm “trường phái”, hoặc môi trường bóng đá.

Trường phái bóng đá Anh có thể ủng hộ một cầu thủ đánh khán giả - nếu như nội dung câu chuyện cho rằng... đáng đánh. Nhưng nếu Matthew Simmons - nạn nhân của Cantona - là một tifosi ở Calcio? Nếu Cantona chơi bóng ở Serie A thay vì Premier League và anh dám dùng kungfu với cổ động viên đối phương? Chắc chắn sẽ có hậu quả khôn lường. Calcio không thể chấp nhận, và khỏi phân tích!

Ở Italia, một cầu thủ khéo dùng tiểu xảo, biết cách đánh lừa trọng tài và đối phương, thì trước tiên đấy là cầu thủ thông minh. Có dịp “ăn vạ” để kiếm phạt đền mà không chịu làm, có khi còn bị đồng đội mắng là đồ ngốc. Nhưng mẫu cầu thủ như thế sẽ được khen ngợi ở nước Anh - nơi Robbie Fowler từng nói với trọng tài rằng đối phương không chạm vào mình (khi anh tình cờ vấp ngã và được hưởng phạt đền).

Rất rõ ràng: mỗi môi trường, mỗi trường phái, sẽ có cái nhìn khác nhau về bóng đá - và đấy là cái nhìn của công luận, của khán giả, tức thành phần đông đảo nhất, quyết định đặc điểm của một nền bóng đá. Neymar giải thích những gì anh làm chỉ là “chuyện nhỏ” ở Brazil, nhưng lại bị cho là xúc phạm đối thủ ở Tây Ban Nha. Cũng chả cần nói. Suy cho cùng, đây chỉ là chuyện “có chơi có chịu”.

Đã biết khác biệt như thế, sao Neymar cứ ham trình diễn để bị “mang tiếng” ở Tây Ban Nha? Sao anh không về Brazil chơi bóng, tha hồ trình diễn? Vấn đề là ở chỗ: cho dù “mang tiếng”, dù bị chỉ trích, được thông cảm, hay thậm chí được cổ súy, thì chỗ đứng của Neymar ở Barcelona nói riêng hoặc La Liga nói chung cũng chẳng hề hấn chút nào. Thế là quá đủ!

Bóng đá từng có biết bao trường hợp đành phải tháo chạy chỉ vì khác biệt về quan điểm, về trường phái. Diego Forlan bị cho là đồ vứt đi khi anh khoác áo M.U ở Premier League. Mọi sự phân tích, lý giải đậm tính chuyên môn đâu có nghĩa lý gì, khi mà dân Anh không công nhận cái hay của Forlan? Anh sang TBN, được khen ngợi, sau này lĩnh giải Cầu thủ... xuất sắc nhất World Cup. Forlan không cần, mà cũng không thể nói với người Anh: “Tôi rất giỏi, xét theo tiêu chuẩn Uruguay của tôi”!

Ai thấy sống được trong môi trường nào, cứ tùy nghi lựa chọn, và tự chịu trách nhiệm với lựa chọn của mình!