1 năm sau mốc son El Clasico, Barca bất lực hoàn toàn trước Malaga (0-0) cuối tuần qua. Và tất cả đều nhìn thấy nguyên nhân lớn nhất: Messi vắng mặt (bị ốm). Những nỗ lực tột cùng của Neymar, Alcacer, Turan không mang lại hiệu quả. 28 pha dứt điểm không mang về bàn thắng, kỷ lục buồn của Barca tính từ mùa giải 2003/04. 54 lần câu bóng vào giữa, kỷ lục của chính họ kể từ năm 2005. Nếu có đôi chân ma thuật của Messi, những thống kê ấn tượng trên đã được đánh đổi bằng vài bàn thắng. 

Vậy mà đã có lúc, người Catalan lầm tưởng rằng họ có thể sống tốt mà không cần Messi. Niềm tin đó được hun đúc sau màn vùi dập Real Madrid 4-0 ngay tại Bernabeu vào ngày 21/11 năm ngoái. Cần nhấn mạnh đó là chiến thắng thứ 5 liên tiếp của Barca trong bối cảnh thiếu Messi ở đội hình xuất phát. Tại Bernabeu, ngôi sao người Argentina chỉ vào sân trong 30 phút cuối khi Barca đã dẫn 3-0. Suarez, Neymar, Iniesta cùng thăng hoa là đủ hủy diệt Real. Hai tháng chấn thương của Messi (10 và 11/2015) trở nên nhẹ tênh. Neymar, Suarez rồi Iniesta đã cùng nhau gánh vác hàng công.

Điều đó không còn lặp lại trước Malaga cuối tuần vừa qua, tại vòng 12 La Liga. Messi ngồi ngoài, Suarez treo giò, Iniesta chấn thương dài ngày, một mình Neymar là không đủ để đem lại sự khác biệt. Và Luis Enrique trong thế cùng đường đã đẩy Pique lên đá tiền đạo trong hơn 10 phút cuối trận. Một giải pháp cấp cứu “thuổng” lại của Guardiola. Nó chỉ cho thấy một điều: Luis Enrique chẳng có bài vở nào mang tính mới mẻ, đột biến.

Cần phải khẳng định, Barca dù vắng cả Messi, Suarez thì vẫn vượt trội hoàn toàn Malaga. Song họ không thể cụ thể hóa sự chênh lệch về con người thành bàn thắng. Bởi một lẽ, cỗ máy của Luis Enrique đã quen vận hành thông qua ngòi nổ Messi. Luis Enrique không có chiến thuật dự phòng khi thiếu ngôi sao người Argentina. Đẩy Pique lên đá tiền đạo không thể xem là một chiến thuật.

Việc Luis Enrique làm tốt nhất là xây dựng được lối chơi lý tưởng cho bộ ba M-S-N bùng nổ. Khi có đủ bộ ba, Barca là cỗ máy hủy diệt. Khi thiếu một mắt xích, Barca bắt đầu suy yếu. Khi thiếu hai mắt xích, vấn đề trở nên trầm trọng. Trận gặp Malaga là như thế khi Neymar lạc lõng trong lối chơi sử dụng quá nhiều các pha xuống biên.

Luis Enrique may mắn vì sở hữu nhiều ngôi sao tầm cỡ thế giới. Thiếu Messi thì đã có Neymar, Suarez hay Iniesta để chờ đợi sự khác biệt. Đó là câu chuyện của thời điểm này mùa trước, khi các cầu thủ Barca thể hiện phong độ tuyệt vời bù đắp cho khoảng trống Messi. Nhưng một HLV nếu chỉ chờ đợi các học trò siêu sao lần lượt lên tiếng thì chưa đủ. Vì khi họ nghỉ gần hết như trận gặp Malaga, Barca phải trả giá với một lối chơi xuống cấp trông thấy. 

Thực ra, những gì Luis Enrique đang đối mặt cũng là vấn đề với Pep Guardiola trước kia. Barcelona không thể không phụ thuộc vào một cầu thủ siêu đẳng như Messi. Ngôi sao người Argentina quá giỏi để các đồng đội không dựa vào, và HLV trưởng không tận dụng xây dựng lối chơi xung quanh. Cũng giống như Zidane với ĐT Pháp hay Maradona với ĐT Argentina trước kia, họ sinh ra để làm linh hồn đội bóng. Sẽ là trái quy luật nếu Barcelona không dựa vào Messi. Cầu thủ càng giỏi, càng trở thành chỗ dựa vững chắc cho cả đội. Ngược lại, nguy cơ sụp đổ càng cao khi chỗ dựa đó mất đi. Lỗi tại…Messi quá tài năng. Anh làm nên những điều kỳ diệu với trái bóng, và có thể mở ra cả một trang sử huy hoàng cho CLB.

Song đừng quên Messi đã 29 tuổi. Barcelona không còn nhiều thời gian trông cậy vào ngôi sao người Argentina. Neymar đã được cơ cấu thay thế Messi dẫn dắt hàng công trong tương lai. Tài năng của Neymar là không phải bàn cãi, song có trở thành “Messi thứ hai” hay không lại chưa thể khẳng định. Nếu Messi tỏa sáng trong mọi hệ thống thi đấu của Barca, dưới thời Guardiola hay Luis Enrique, thì phong độ tuyệt vời của Neymar gắn liền với sự kết dính của bộ ba M-S-N. Khi vắng cả Suarez lẫn Messi, một mình Neymar không dễ xoay chuyển cục diện như những gì đã diễn ra trước Malaga.

Mùa này, Barca thắng 79,1% số trận có bộ ba M-S-N trong đội hình xuất phát tại hai sân chơi lớn nhất La Liga và Champions League (thắng 6, hòa 1, thua 1). Còn khi bộ ba sứt mẻ, tỷ lệ chiến thắng giảm xuống 66%. Sự phụ thuộc vào M-S-N không còn là câu chuyện mới mẻ tại Nou Camp. Nói cách khác, nó chỉ là nỗi sợ hãi phóng to về sự lệ thuộc vào Messi. Guardiola đã bó tay thì Luis Enrique cũng đừng mong thay đổi.