Trên lý thuyết, cánh cửa vẫn chưa đóng lại trước mắt Hà Lan. Vì tuy kém Thổ Nhĩ Kỳ 2 điểm, ít nhất lịch thi đấu của họ lại thuận lợi hơn so với đối thủ. Trong khi đội bóng của Fatih Terim phải chạm trán các đội đầu bảng CH Czech và Iceland ở 2 lượt trận cuối, Hà Lan chỉ phải lần lượt làm khách của Kazakhstan và tiếp đón CH Czech. Nhưng đó chỉ là lý thuyết, còn thực tế thì thầy trò Danny Blind vẫn sẽ phải vừa đá, vừa nhìn đối thủ.

Và trong kịch bản tệ nhất là cả CH Czech lẫn Iceland cùng buông trước Thổ Nhĩ Kỳ sau khi đã hoàn tất mục tiêu, Hà Lan sẽ bị loại. Đó sẽ là nỗi đau khôn cùng với đệ tam anh hào thế giới, đội bóng đã dự 6/7 VCK World Cup gần đây, và góp mặt ở 7 kỳ EURO gần nhất. Nỗi đau ấy càng trở nên tồi tệ hơn, nếu họ vắng mặt ở lần đầu tiên EURO mở rộng cho 24 đội tham dự. Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra là nguyên nhân nào khiến Cơn lốc màu da cam bỗng biến thành một cơn gió thoảng?

Nguyên nhân thì có nhiều, nhưng có thể đúc rút trong 2 vấn đề cơ bản. Đó là cuộc khủng hoảng về triết lý, và khoảng trống về thế hệ. Tại World Cup 2014, HLV Louis van Gaal đã chứng tỏ rằng mọi ý kiến cho rằng Hà Lan đang khủng hoảng tài năng đều sai lầm, khi trình làng dàn cầu thủ đầy hứa hẹn với những Georginio Wijnaldum, Memphis Depay và Daley Blind. 

Nhưng sau giải đấu tại Brazil, Guus Hiddink lại không giải quyết được vấn đề khoảng trống thế hệ. Ông không tìm ra được thế hệ cầu nối cho nhóm cầu thủ sinh từ 1980-1984 và 1990-1994, ngoại trừ một Kevin Strootman thường xuyên dính chấn thương.

Thậm chí, ngay cả việc LĐBĐ Hà Lan (KNVB) bổ nhiệm Hiddink thay Van Gaal đã là một sai lầm. Vì 2 HLV này khác nhau hoàn toàn cả về tính cách lẫn cách tiếp cận trận đấu. Dàn cầu thủ trẻ từng bị Van Gaal thiết quân luật và dạy dỗ một cách cặn kẽ đã bị sốc khi được thả lỏng dưới thời Hiddink, để rồi bắt đầu chơi bóng một cách bản năng và tự phát. 

Sơ đồ 5-3-2 mà Van Gaal để lại, hệ thống thi đấu từng giúp Oranje bùng nổ ở World Cup 2014, cũng bị phá bỏ để thay thế bằng sơ đồ 4-3-3 cổ điển. Theo cây bút Pieter Zwart của tờ Voetbal International, đó là một sai lầm khi Hà Lan quá tập trung vào việc kiểm soát bóng và đánh biên, thay vì hướng đến hiệu quả cuối cùng.

Sự ra đi của Hiddink tưởng như sẽ tạo ra một cú hích. Thế nhưng hơn 50.000 CĐV tìm đến Amsterdam ArenA ngày 4/9 để chờ đợi màn báo thù trước Iceland ở trận ra mắt của Danny Blind lại tiếp tục thất vọng, khi Hà Lan tiếp tục thất thủ 0-1. Trận thua Thổ Nhĩ Kỳ 0-3 ở loạt đấu tiếp theo tiếp tục khẳng định rằng Oranje vẫn chưa hề thay đổi. Và đó âu cũng là điều dễ hiểu. 

Vì Blind, trợ lý của Hiddink ở giai đoạn đầu vòng loại, thực tế không đem lại điều gì mới mẻ. Với vốn kinh nghiệm huấn luyện ít ỏi, cựu libero này chỉ là sự tiếp nối của một nỗi thất vọng mà thôi.