Cựu tiền vệ 41 tuổi đã từng khoác áo của cả 3 CLB lớn là Liverpool, Real Madrid, Bayern Munich. Anh chỉ mới tiếp quản Leverkusen vào tháng 10/2022 nhưng đã đưa CLB từ vị trí cuối BXH Bundesliga lên vị trí đua tranh Mâm Bạc mùa này.  Rõ ràng, chỉ trong vòng 13 tháng, Leverkusen đã từ vị trí xuống hạng lên dẫn đầu Bundesliga. Đó thực sự một khởi đầu ấn tượng nhưng rất hợp lý bởi sự kết hợp giữa HLV này và CLB này là rất sáng suốt và hợp duyên. Xabi đã biến một đội bóng chất lượng thấp, ý chí kém thành một đối thủ đáng gờm. 

Không phải HLV có đai đẳng nào cũng có thể làm được điều đó chứ đừng nói đến một tay mơ như Xabi. Ở những buổi tập đầu tiên. Xabi còn là người chạm bóng hay nhất trên sân. Anh có được sự kết hợp tốt giữa chiến thuật và kỹ thuật của một cầu thủ, sau đó là một HLV. Kinh nghiệm huấn luyện trước đó của Xabi chỉ là đội B Real Sociedad B. Việc anh trở thành HLV của Leverkusen chỉ nhờ mối quan hệ với GĐĐH Fernando Carro đồng hương. 

Dù còn ít kinh nghiệm huấn luyện nhưng anh đã từng làm việc với những bậc thầy như Pep Guardiola, Rafa Benitez, Jose Mourinho, Carlo Ancelotti nên cũng học hỏi được ít nhiều. Chính vì thế, nhiều CLB muốn có Xabi, tuy nhiên, anh đã chọn Leverkusen. Có thể nói, ở Xabi chúng ta sớm nhìn thấy ngay DNA của một chiến lược gia giỏi như Pep Guardiola. Nó thể hiện trong phong cách bóng đá kiểm soát bóng của Leverkusen cũng như phản ứng nhanh, mạnh khi không có bóng. 

Hễ đối phương kiểm soát, lập tức cầu thủ Leverkusen ở gần đó nhất lao vào gây sức ép, đặc biệt ở những khu vực nguy hiểm. Họ đang tranh chấp bóng ở 1/3 sân cuối cùng nhiều hơn trước. Đó chính là phong cách của Guardiola, kiểm soát bóng và kiểm soát trận đấu. Khi bạn không có bóng, hãy giữ vị trí tốt để đảm bảo rằng không thể bị dính đòn trong pha phản công. 

Xabi có khả năng bám sát trận đấu như Mourinho hay học cách Ancelotti tạo ra sự hỗn loạn bằng cách bố trí các cầu thủ xung quanh Vinicius Junior để phát huy tốt nhất khả năng của cầu thủ này. Ở Leverkusen, đó là Florian Wirtz ở Leverkusen hoặc Alex Grimaldo ở bên trái. Cách dụng nhân của Xabi cũng đáng chú ý. Các HLV có thể chỉ đạo cầu thủ thông qua các ý tưởng chiến thuật nhưng Xabi đang giao tiếp với các vị trí, đã tiếp xúc với tất cả những ý tưởng khác nhau và chắt lọc những nguyên tắc của riêng mình.

Xabi đã áp dụng chế độ kỷ luật nghiêm khắc, không chấp nhận những cầu thủ không đạt 100% thời lượng và thời gian tập luyện. Anh đòi hỏi các cầu thủ phải thi đấu với tâm thế đua tranh danh hiệu, và thực sự, Xabi có sức lan tỏa rất lớn tới đội bóng. Thực tế, Xabi có thể nói chuyện thường xuyên trước 23, 25 cầu thủ không phải nhờ hùng biện mà là sở hữu một sức hút lớn. Tuy nhiên, nếu chỉ thế thì vẫn không thuyết phục mà phải còn giúp cầu thủ phát triển nhờ kinh nghiệm và năng lực chuyên môn. 

Mùa giải trước, khi Leverkusen bị Roma loại ở bán kết Europa League, Xabi không có cơ hội giành danh hiệu ở mùa giải đầu tiên cầm quân, nhưng đó không phải vấn đề. Nó chỉ lột tả rõ Xabi đã tiến bộ thế nào trên con đường trở thành HLV trẻ tài năng của châu Âu. Có quan điểm cho rằng, sở dĩ Xabi nhanh chóng thành công ở vai trò HLV là bởi anh đã chơi ở vị trí tiền vệ trụ khi còn thi đấu. Có một nghiên cứu cho biết khoảng 42% cựu tiền vệ trở thành HLV sau khi giải nghệ. 

Nếu có ai đó nói cho cầu thủ hay đội bóng nào đó họ nên làm gì. Di chuyển thế nào, chạy chỗ ra sao, làm thế nào để cải thiện lối chơi thì đó hẳn phải là một tiền vệ trụ. Ở vị trí này, anh ta có thể quan sát toàn bộ diễn biến của trận đấu đang diễn ra, và hiểu rõ như lòng bàn tay. Guardiola từng nói về điều này trước đây rằng: “Khi bạn là một tiền đạo, bạn chủ yếu nghĩ đến việc ghi bàn, nhưng khi bạn là một tiền vệ, bạn phải biết những gì đang xảy ra trên toàn bộ sân, vị trí của bản thân”. Rõ ràng, không có nhiều người giỏi hơn Xabi về vấn đề đó.

Leverkusen rõ ràng đang lo lắng vì khả năng sẽ bị “cướp” HLV vừa hiển lộ tài năng này. Rất nhiều CLB lớn ở châu Âu đang cần một nhà cầm quân chất lượng cao, để thay thế nỗi thất vọng hiện tại hay thay thế ai đó sắp ra đi. Chắc chắn rằng, BLĐ của Leverkusen đang tự hỏi: “Mối lương duyên này sẽ tồn tại đến bao giờ?”. Họ hiểu rằng một HLV siêu sao mới chớm nở sẽ không dành khoảng thời gian tốt nhất trong 10 năm để tiếp tục ở một CLB tầm tầm như Leverkusen.  

Xabi sẽ có nhiều tham vọng. Anh muốn giành được các danh hiệu, muốn vô địch Champions League, và điều đó gần như là không thể thực hiện được ở Leverkusen. Anh cũng sẽ muốn huấn luyện với những cầu thủ giỏi nhất, ở những CLB lớn nhất thế giới, được trả lương hậu hĩnh xứng đáng với tài năng. Có thể, ở thời điểm này, Xabi chưa nghĩ đến điều đó, nhưng đến mùa hè tới thì sẽ khác. Trong khi đó, Leverkusen cũng hiểu rằng nếu Real Madrid, Bayern Munich hoặc Liverpool đánh tiếng, Xabi sẽ rất khó từ chối bất chấp anh đang rất hạnh phúc ở đây. Họ sẽ chỉ trông chờ vào khả năng phá hợp đồng đã ký. 

Trong thế giới bóng đá hiện tại, các CLB lớn ngày càng đánh giá cao giá trị của một HLV giỏi và sẵn sàng đãi ngộ bằng những mức lương không thể lắc đầu. Bởi vì đó không chỉ là thành công về thể thao mà còn là giá trị của CLB, đội bóng, cầu thủ. Không ai đem lại lợi nhuận tốt bằng một HLV có thể biến 1 cầu thủ có giá 10 triệu euro thành 60 triệu euro chỉ sau 1-2 năm. Real Madrid đang rất thích mẫu HLV kiểu này bởi họ đang sở hữu một dàn cầu thủ trẻ cần trau dồi, gọt giũa để trở thành ngọc quý. Chắc chắn, khi Real đánh tiếng, Leverkusen chỉ còn cách gật đầu.

Ngoài Real Madrid, nhiều người cũng đang nói về khả năng Xabi thay thế Jurgen Klopp ở Liverpool. Hiện tại, Liverpool đang chơi thứ bóng đá “rock kim loại” của Klopp. Điều đó sẽ cần thêm một chút chuyển đổi nếu Alonso đến đó. Nhưng sự kết hợp này sẽ rất tuyệt vời. Xabi có di sản ở cả Real và Liverpool nên yếu tố “CLB lớn” không phải là quan trọng nhất. Ở đâu anh cũng sẽ tìm được sự tôn kính, cho dù huấn luyện Mohamed Salah hay Jude Bellingham.