4 năm không có nổi chức vô địch quốc gia. 16 năm đã trôi qua kể từ lần vô địch Champions League gần nhất. Biểu tượng một thời Ajax Amsterdam chìm dần vào quên lãng. Trong quãng thời gian sa sút đó thi thoảng lại có một bản kế hoạch hướng tới mục tiêu vực dậy Ajax được trình lên. Đa phần các kế hoạch tập trung vào chuyện dùng tiền để mua thành công. 

“Tôi chưa từng thấy túi tiền nào chiến thắng một trận đấu bóng đá cả”, huyền thoại Johan Cruyff phát biểu khi ngay cả những người truyền thống nhất của Ajax cũng nghĩ rằng, chỉ tiền mới cứu nổi đội bóng. Không thể chứng kiến đội bóng thân yêu ngày càng lún sâu vào sa sút, “thánh Johan” quyết định triệu tập một buổi gặp mặt. 

Ông cho mời những huyền thoại của Ajax như Frank Rijkaard, Marco van Basten, Dennis Bergkamp cùng một vài thành viên của BHL đội bóng tới căn hộ của mình tại Amsterdam. Không phí một giây, Cruyff khẳng định “Ajax ngày hôm nay đã không còn là Ajax nữa. Cần phải có một kế hoạch cụ thể, cùng sự góp sức của nhiều người để trùng hưng Ajax”. Buổi gặp gỡ hôm đó đã cho ra đời một bản kế hoạch được gọi là “kế hoạch Cruyff”.

Nội dung của kế hoạch đó xoay quanh 4 vấn đề vô cùng quan trọng như sau:

+ Ajax phải chơi bóng đá tấn công đẹp mắt, bởi vì đó là điều NHM mong mỏi.

+ Đội 1 nên có ít nhất 50% cầu thủ trưởng thành từ lò đào tạo Ajax.

+ Mua bán có trọng điểm hơn. Chỉ mua những cầu thủ với điều kiện anh ta hay hơn cầu thủ trẻ cùng vị trí mà Ajax đang có trong lò đào tạo.

+ Xây dựng văn hóa góp ý. Sẵn sàng lắng nghe tất cả các ý kiến từ mọi cấp độ miễn sao nó hợp lý. Điều này có nghĩa là HLV đội U12 Ajax có thể góp ý các vấn đề của cả đội 1. 

Hàng loạt những cuộc bổ nhiệm, những thay đổi quan trọng đã diễn ra gấp rút sau cuộc gặp giữa Johan Cruyff và các cộng sự. Ajax thuê chuyên gia dinh dưỡng về quản lý bếp ăn để tăng dinh dưỡng cho cầu thủ. Ajax xây thêm sân tập để tăng thêm số lượng cầu thủ có thể tập luyện. Bộ phận y tế được xây dựng lại. Từ một văn phòng chỉ với vài người mở rộng thành một bộ phận đồ sộ.

Ở cấp độ đào tạo trẻ, Ajax thay vì đánh giá theo thành tích của tập thể đã chuyển sang đánh giá từng cá nhân cụ thể. “Tôi chưa bao giờ thấy cả một đội bóng ra mắt cả. Tôi chỉ biết các ngôi sao trẻ trình làng mà thôi”, Cruyff giải thích về việc thay đổi cách thức đánh giá cầu thủ trẻ.

Nhờ thay đổi của Cruyff mà hậu vệ Matthijs De Ligt mới có cơ hội xuất hiện và chơi bóng ở cấp độ cao hơn so với tuổi thật của mình. “Khi Matthijs 14 tuổi, cậu ta đá cho đội U16. Khi De Ligt lên 16 tuổi, cậu ta lại đá cho U19”, Wim Jonk, người đang điều hành học viện bóng đá Johan Cruyff, một thành viên của buổi gặp gỡ tháng 12/2010 cho biết.

Đáng tiếc, thành công của Ajax ngày hôm nay được báo chí Hà Lan cho rằng nhờ công sức của giám đốc kỹ thuật Marc Overmars và giám đốc điều hành Edwin van der Sar cũng vì BLĐ Ajax đã quyết định dừng thực thi “kế hoạch Cruyff”. Theo lời giải thích của người trong cuộc thì trong nội bộ Ajax có người quý Johan, nhưng cũng không ít người chống đối ông. 

Đến tháng 10/2015, thời điểm Johan Cruyff phát hiện mắc ung thư phổi cũng là lúc những kẻ chống đối “thánh Johan” thực hiện kế hoạch “đâm sau lưng” ông, gạt Cruyff khỏi Ajax. Cruyff qua đời không lâu sau khi bị công khai phản bội.

Tuy danh nghĩa là không tiếp tục thực hiện “kế hoạch Cruyff”, nhưng Ajax có được như ngày hôm nay hoàn toàn nhờ vào tinh thần của “thánh Johan”. Overmars và Van der Sar chẳng qua cũng chỉ là những người kế thừa công trình mà Johan Cruyff khởi xướng mà thôi.