Những Andre Villas-Boas ở Chelsea và Tottenham, Rafa Benitez của Liverpool, Arsene Wenger, Brendan Rodgers hay Gus Poyet đều có triết lý chiến thuật rõ rệt và đầy cá tính. Nhưng có một điểm chung, mỗi khi họ thất bại, chính những điều đặc biệt làm nên cá tính của họ lại bị lôi ra dè bỉu, mỉa mai.
HLV (hay cầu thủ) mới thường được trao rất ít thời gian để thích nghi và hòa nhập với môi trường Premier League. Rất nhanh chóng, báo chí và truyền thông dựa vào những buổi phỏng vấn, những cuộc họp báo và những cử chỉ, việc làm nhỏ nhặt của các HLV để làm nổi bật lên cá tính của họ.
Van Gaal đến Anh với hành trang là bề dày thành tích ở cấp độ CLB, cùng chiến công đưa Hà Lan tới vị trí thứ ba ở World Cup 2014. Nhưng giai đoạn đầu không như mong đợi, chiến lược gia 63 tuổi không thể truyền đạt thứ bóng đá tổng lực ưa thích vào đội chủ sân Old Trafford.
Trước trận thắng Tottenham 3-0, những sự kỳ vọng đặt vào Van Gaal đã giảm sút nghiêm trọng. Thất bại 1-2 trước Arsenal trên sân nhà tại FA Cup khiến người ta lo ngại rằng cơ hội để chiến lược gia người Hà Lan thành công với triết lý của mình đã hết. Ai mà thèm quan tâm ông đã giành bao nhiêu danh hiệu cùng Ajax, Barca, AZ hay Bayern Munich cơ chứ, nếu như không thể giúp “Quỷ đỏ” chơi “bóng đá tổng lực” trước Stoke City?
Chiến thắng trước Spurs đã thay đổi tất cả. Ngay ở tình thế khó khăn nhất, Van Gaal đã vực M.U dậy. Sau Tottenham là Liverpool, trên sân Anfield. Thi đấu ấn tượng và giành 3 điểm ngay tại thánh địa của đại kình địch, đội bóng đang đạt phong độ cao nhất Premier League tính từ đầu năm 2015, “Quỷ đỏ” chính thức được nhìn nhận bằng con mắt khác.
Sai lầm của Van Gaal là ông đã đánh giá không đúng truyền thông Anh. Ông coi họ như những người… trưởng thành, chín chắn, để rồi định đàm đạo với họ về “triết lý” cá nhân, về chiến thuật “bóng dài, bóng ngắn”. Và cũng giống như những phóng viên có mặt ngày hôm đó, ông kỳ vọng quá nhiều ở những học trò mới, những cầu thủ mà tới giờ mới bắt đầu thấm nhuần những yêu cầu kỹ chiến thuật ông đề ra.
Bayern của Van Gaal cũng từng mất nửa mùa giải đầu tiên mới có thể gây ấn tượng. M.U cũng thế, mãi tới giờ chiến lược gia Hà Lan mới biết 4-3-3 là sơ đồ phù hợp hơn cả, thay vì 3-5-2 hay 4-4-2 kim cương.
Các học trò của Mauricio Pochettino, hay cụ thể hơn là cá nhân Eric Dier, đã bất lực trong nhiệm vụ kèm cặp Marouane Fellaini bên trái vòng cấm địa, khi anh thua kém tiền vệ người Bỉ cả về thể lực lẫn không chiến. Ở biên, Kyle Walker cùng Andros Townsend cũng không thể làm gì trước sự ăn ý của bộ đôi Daley Blind và Ashley Young.
Câu chuyện tương tự diễn ra trước Liverpool, khi trong sơ đồ 3-4-3, Raheem Sterling và Emre Can đã có 1 ngày khổ sở. Ở phía trên, Michael Carrick và Ander Herrera không cho phép Jordan Henderson lùi xuống hỗ trợ. Giống như thế là hoàn cảnh của Nabil Bentaleb, Ryan Mason và Christian Eriksen của Tottenham.
Bên hành lang phải, M.U thậm chí còn tấn công hiệu quả hơn. Rõ ràng nhất là cú đúp của Juan Mata đều xuất phát từ cánh này, chỉ trong vòng 15 phút đầu mỗi hiệp đấu. Khác với Blind có xu hướng đá thấp, Antonio Valencia thường xuyên dâng cao cho phép Mata bó vào trung lộ và phát huy hết khả năng của mình ở không gian phù hợp.
Tất nhiên, chừng ấy vẫn chưa đủ để gợi nhớ về lối đánh biên mạnh mẽ như thời Sir Alex Ferguson dẫn dắt M.U. Nhưng bù lại, Van Gaal có những phát kiến mới. Ông luôn thích những hậu vệ biên chơi với 2 vai trò chính: Nhiệm vụ số một là bắt chết tiền đạo cánh của đối phương, và sau đó là tung ra những đường chuyền sắc bén lên phía trên cho những đồng đội sáng tạo hơn.
Radamel Falcao vẫn chưa thể trở lại với đỉnh cao phong độ như thời anh ghi tới 155 bàn trong 200 trận ở Porto, Atletico Madrid và Monaco. Bản hợp đồng kỉ lục Angel Di Maria cũng ngày càng sa sút kể từ khi tư gia bị đột nhập. Nhưng sự kém cỏi của 2 ngôi sao đắt giá này chẳng hề ảnh hưởng tới sức mạnh của M.U, bởi họ đã có Blind, Herrera và Carrick, cùng những đóng góp thầm lặng hơn từ Young hay Fellaini.
Nói gì thì nói, tỉ lệ chiến thắng mới nói lên mức độ thành công của một HLV. Van Gaal lúc này đang giữ kỷ lục về tỉ lệ thắng mọi thời đại trong vai trò một HLV CLB và ĐTQG, 61,2% qua 835 trận. Nhưng con số ấy của ông kể từ khi tới M.U chỉ đạt 55,56% qua 36 trận. Thành tích ấy ở Ajax là 68,77% sau 285 trận, Barca: 55,56% sau 171 trận, AZ Alkmaar: 57,95% sau 176 trận và Bayern: 61,46% sau 96 trận.
Ông đã đạt tới tỉ lệ bàn thắng tương đương giai đoạn làm việc ở Tây Ban Nha. Người lạc quan có thể căn cứ vào thông tin BLĐ M.U sẵn sàng chi đậm ở mùa Hè này để nâng cấp đội hình mà tin tưởng vào một con số đáng khích lệ hơn. Nhưng với những người bi quan, thật khó để Van Gaal thành công hơn được nữa, chưa kể ông không có duyên gắn bó lâu dài với những CLB ngoài biên giới Hà Lan.
Dẫu sao, phải nhìn nhận rằng M.U của Van Gaal đã rất khác. Kiểm soát bóng được ưu tiên hàng đầu. Lối đá cứng nhắc của David Moyes được thay thế bằng phong cách tấn công quyết liệt, những pha tranh chấp gây sức ép lên đối phương ở mọi vị trí trên sân. Bằng chứng là số những pha tắc bóng cũng như qua người của “Bầy Quỷ” mùa này vượt trội mùa trước, cho dù còn chưa thi đấu nhiều trận bằng.
Số cơ hội, số cú sút tạo ra sút giảm bởi các cầu thủ phải thi đấu kỷ luật hơn. Nhưng bù lại, M.U đã có cá tính hơn, đặc biệt trước những đối thủ lớn. Thật vậy, thầy trò Van Gaal dẫn đầu ở BXH tính riêng những cuộc đối đầu nội bộ Top 5.
Tính cách khá “dị” của Van Gaal sẽ luôn là tâm điểm của giới truyền thông và những câu chuyện châm biếm, nhưng cuối cùng ông đã đưa được M.U trở lại quỹ đạo. Bí quyết chiến thắng bằng thứ bóng đá tổng lực và những thành tích quá khứ chưa giúp được gì nhiều, nhưng nhờ thế mà ông càng được đánh giá cao hơn, bởi nước Anh luôn đứng về phía người chiến thắng, nhất là những chiến thắng kịch tính.
